Το καλοκαίρι είναι η καλύτερη εποχή για να ξεκινήσει η εκπαίδευση τουαλέτας, ιδιαίτερα αν το παιδάκι σας είναι μεταξύ 2 και 3 ετών. Διαβάστε το άρθρο που ακολουθεί και… πετάξτε τις πάνες σε 4 εβδομάδες!
Εβδομάδα 1η
Η εβδομάδα αυτή ισοδυναμεί με μια σύντομη περίοδο προετοιμασίας, γιατί είναι δύσκολο για το παιδί να καταλάβει τι ακριβώς πρέπει να κάνει αφού μέχρι τώρα έχει μάθει να χρησιμοποιεί την πάνα σαν τουαλέτα.
• Βεβαιωθείτε ότι είναι έτοιμο. Θα το καταλάβετε αν η πάνα μένει στεγνή για περισσότερο από δύο ώρες, αν το παιδί έχει τακτές κενώσεις, νιώθει άβολα όταν είναι λερωμένη η πάνα του και θέλει να το αλλάξετε. Επίσης πρέπει να είναι αρκετά ώριμο ώστε να μπορεί να ακολουθήσει απλές οδηγίες και να εκφραστεί με λέξεις.
• Αφήστε το παιδί να σας βλέπει κάθε φορά που χρησιμοποιείτε την τουαλέτα. Είναι σημαντικό αυτό να γίνει αρκετές μέρες πριν ξεκινήσει η εκπαίδευση στο γιογιό. Πολλές φορές βοηθάει να γίνει η ταύτιση ανάλογα με το φύλο του παιδιού. Δηλαδή η μαμά να πηγαίνει στην τουαλέτα με το κοριτσάκι και ο μπαμπάς με το αγοράκι.
• Μιλήστε του για τα μέλη της περιγεννητικής περιοχής. Διδάξτε του να χρησιμοποιεί τις λέξεις για τα μέλη αυτά με φυσικό τρόπο όπως όταν μιλάει π.χ. για το πόδι ή το χέρι του.
• Επιλέξτε να ξεκινήσετε μία εβδομάδα που δεν θα έχετε πολλές υποχρεώσεις. Να θυμάστε ότι χρειάζεται να είστε χαλαρή και να αφιερώσετε αρκετό χρόνο στην εκπαίδευση τουαλέτας.
• Πηγαίνετε μαζί στο κατάστημα κι αφήστε το μικρό σας να διαλέξει το γιογιό που του αρέσει περισσότερο. Υπάρχουν πολλά είδη που μπορεί να του εξάψουν το ενδιαφέρον.
• Βεβαιωθείτε ότι το γιογιό είναι στέρεο και ότι τα πόδια του παιδιού πατούν καλά στο πάτωμα όταν κάθεται. Σε πρώτη φάση πρέπει να αποφύγετε να πάρετε ειδικό κάθισμα για τη λεκάνη της τουαλέτας, καθώς πολλά παιδιά αισθάνονται ανασφάλεια όταν τα πόδια τους δεν πατούν κάτω.
• Προτρέψετε το παιδί να χρησιμοποιεί το γιογιό στο σπίτι σαν καρέκλα για να κάθεται. Αυτό πρέπει να γίνεται πολλές φορές μέσα στη μέρα, είτε φοράει πάνα είτε όχι.
• Σε αυτήν τη φάση μπορείτε αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε μία κούκλα. Στο εμπόριο υπάρχουν κούκλες που μιμούνται τη διαδικασία. Μπορείτε να ταΐσετε μαζί με το παιδί την κούκλα με το γεμάτο με νερό μπουκάλι και μετά να την αφήσετε να αδειάσει το περιεχόμενο στο γιογιό σε μια πιστή αναπαράσταση του τι πρέπει να κάνει το παιδί.
Εβδομάδα 2η
Μερικά παιδιά συνηθίζουν στη χρήση του γιογιό μέσα σε δύο εβδομάδες, ενώ άλλα μπορεί να χρειαστούν μήνες. Να θυμάστε ότι είναι σημαντικό να υποδεχτείτε με ενθουσιασμό την πρώτη φορά που το μικρό σας τα καταφέρνει.
• Σηκώστε χαλιά και τάπητες. Φροντίστε επίσης να έχετε άμεση πρόσβαση σε όλα τα σύνεργα καθαρισμού. Το σημαντικότερο είναι να είστε προετοιμασμένη ότι για κάποιο διάστημα θα υπάρχουν… ατυχήματα.
• Φροντίστε να έχετε άμεση πρόσβαση στο γιογιό. Δεν χρειάζεται να βρίσκεται μονίμως μέσα στο μπάνιο, αλλά μπορεί να σας… συνοδεύει όπου βρίσκεται το παιδί, π.χ στο σαλόνι, στη βεράντα, στον κήπο, παντού.
• Βγάλτε την πάνα και αφήστε το παιδί χωρίς με όσο το δυνατόν λιγότερο ρούχα. Να θυμάστε ότι κάποια παιδιά δεν τα πάνε καλά με την ενδιάμεση φάση (δηλαδή να φορούν πάνα ενώ χρησιμοποιούν το γιογιό) και δεν τα καταφέρνουν παρά μόνο αν βγάλουν για πάντα την πάνα.
• Αποφασίστε ποιες ακριβώς λέξεις θα χρησιμοποιείτε. Εκφράσεις δηλαδή που θα συνδέονται με το θέμα τουαλέτα, όπως π.χ. θέλεις τσίσα ή θέλεις να κάτσεις στο γιογιό;
• Μην το πιέζετε να χρησιμοποιήσει το γιογιό. Αν και μπορείτε να παροτρύνετε το παιδί να κάθεται γυμνούλι στο γιογιό του (το οποίο τελικά δεν αποκλείεται και να χρησιμοποιήσει) δεν πρέπει να το πιέζετε να το χρησιμοποιήσει ή να το βάζετε με το ζόρι να καθίσει σε αυτό.
• Μην κάνετε απότομες κινήσεις. Μην αρπάζετε το παιδί βάζοντας το στο γιογιό την ώρα που το βλέπετε να λερώνεται. Κάτι τέτοιο μπορεί να το τρομάξει. Μπορείτε να βάλετε το γιογιό από κάτω ή να αφήσετε το παιδί να λερωθεί και μόλις τελειώσει να το βάλετε να κάτσει στο γιογιό.
• Βοηθήστε το παιδί να κάνει συνδέσεις. Κάθε φορά που λερώνεται, επαναλάβετε ξανά και ξανά χρησιμοποιώντας τις ίδιες λέξεις και δείχνοντας το γιογιό έτσι ώστε το παιδί να κάνει τις σωστές συνδέσεις.
• Δώστε του ιδιαίτερη προσοχή και επιβράβευση όταν καταφέρει να χρησιμοποιήσει το γιογιό. Χρησιμοποιήστε λέξεις όπως «μπράβο» ή «τα κατάφερες!» Αποφύγετε όμως εκφράσεις όπως «τώρα μεγάλωσες», γιατί κάποια παιδιά μπορεί να κάνουν πισωγύρισμα όταν βλέπουν ότι τα μικρότερα αδέρφια τους κερδίζουν μεγαλύτερη προσοχή.
• Σε κάθε ατύχημα διατηρήστε την ψυχραιμία σας. Αποφύγετε λέξεις όπως «πάλι λερώθηκες» ή πω πω τι έκανες». Επίσης δεν πρέπει να διακωμωδείτε την κατάσταση. Καθαρίστε και στη συνέχεια αλλάξτε το παιδί επαναλαμβάνοντας με ήρεμο τρόπο τι πρέπει να κάνει την επόμενη φορά.
• Κρατήστε σημειώσεις. Σημειώσετε δηλαδή ποιες χρονικές στιγμές μέσα στη μέρα το παιδί χρειάζεται να πάει στο γιογιό ή έχει κένωση. Έτσι θα φτιάξετε ένα στοιχειώδες πρόγραμμα τουαλέτας το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την επόμενη εβδομάδα.
Εβδομάδα 3η
Είπαμε, τα ατυχήματα είναι μέσα στο πρόγραμμα. Να είστε λοιπόν προετοιμασμένοι και να μη χάνετε την υπομονή σας! Το παιδί πρέπει να αρχίσει να καταλαβαίνει πότε χρειάζεται να χρησιμοποιήσει το γιογιό και να εκφράζει εγκαίρως την ανάγκη του. Βοηθήστε το να μάθει να καταλαβαίνει τα σημάδια.
• Κάντε τη φάση της εκπαίδευσης να μοιάζει με παιχνίδι. Φτιάξτε έναν πίνακα επιβράβευσης στον οποίο θα κολλάτε ένα αυτοκόλλητο κάθε φορά που το παιδί τα καταφέρνει. Μπορείτε να συμφωνήσετε ώστε να παίρνει μια ανταμοιβή κάθε φορά που κερδίζει τρία αστέρια. π.χ. βόλτα στο πάρκο, ένα παιχνίδι ή οτιδήποτε πιστεύετε ότι του αρέσει.
• Καθιερώστε κάποιες συνήθειες, όπως π.χ. να παροτρύνετε το παιδί να χρησιμοποιεί την τουαλέτα αμέσως μόλις ξυπνήσει το πρωί και πριν κοιμηθεί το βράδυ εφαρμόζοντας μια στοιχειώδη ρουτίνα.
• Βάλτε ένα σχετικό πρόγραμμα στη χρήση του γιογιό. Χρησιμοποιώντας τις σημειώσεις της προηγούμενης εβδομάδας, θα έχετε διαπιστώσει κάθε πότε το παιδί σας έχει ανάγκη να επισκέπτεται το γιογιό (π.χ. λίγο μετά το μεσημεριανό γεύμα ή μετά την επίσκεψη στις κούνιες). Σε γενικές γραμμές πάντως ένα μικρό παιδί χρησιμοποιεί το γιογιό περίπου κάθε 2-3 ώρες.
• Αναγνωρίστε τα σημάδια. Πρέπει να υπενθυμίσετε ή να παροτρύνετε το παιδί να χρησιμοποιήσει το γιογιό αν το βλέπετε να σταυρώνει τα πόδια, να κρατά με τα χέρια του την περιγεννητική περιοχή, να αποσύρεται σε ήσυχο μέρος, να σταματά να παίζει ή αν βλέπετε ότι σφίγγεται.
• Χρησιμοποιείτε τους σωστούς κωδικούς. Μέχρι τώρα θα έχετε καταλήξει σε συγκεκριμένες εκφράσεις για την… επίμαχη στιγμή. Εξηγήστε στο παιδί τι πρέπει να σας λέει όταν είστε έξω από το σπίτι, π.χ. «μαμά τσίσα», και ότι αυτό πρέπει να το κάνει χωρίς ντροπές ακόμα κι αν είναι άλλοι μπροστά.
• Ανταποκριθείτε όσο το δυνατόν πιο σύντομα όταν το παιδί εκφράσει την ανάγκη του. Να θυμάστε ότι δεν θα σας το πει παρά μόνο την τελευταία στιγμή, δηλαδή όταν δεν θα μπορεί να κρατηθεί άλλο. Γι’ αυτό πρέπει να ενεργήσετε άμεσα.
• Φοράτε του πάντα ρούχα που μπαίνουν και βγαίνουν γρήγορα, π.χ. παντελονάκια με λάστιχο ή κοντά φορεματάκια για να μην καθυστερείτε όταν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει το γιογιό. Αποφύγετε οπωσδήποτε ρούχα με κουμπιά, φερμουάρ, τιράντες και οτιδήποτε μπορεί να αποδειχθεί χρονοβόρο.
• Οπλιστείτε με υπομονή. Πολλές φορές το παιδί μπορεί να σας πει ότι θέλει να πάει τουαλέτα και μόλις φτάνετε εκεί να μην κάνει τίποτα (κάτι το οποίο μπορεί να συμβεί ιδιαίτερα αν είστε σε ξένο περιβάλλον). Μην το αγχώνετε ή το πιέζετε.
• Έχετε πάντα μαζί σας μωρομάντιλα και μια αλλαξιά ρούχα. Να θυμάστε ότι μερικά παιδιά δεν αισθάνονται άνετα να κάνουν την ανάγκη τους στο χώμα, στο δρόμο ή σε ξένες τουαλέτες.
• Δείξτε κατανόηση και διακριτικότητα. Αν λερωθεί μπροστά σε άλλους, αποσυρθείτε με το παιδί σε ένα ήσυχο δωμάτιο για να το αλλάξετε και καθησυχάστε το, αποφεύγοντας τα σχόλια μπροστά στους άλλους.
Εβδομάδα 4η
Τα πισωγυρίσματα και τα ατυχήματα είναι μέσα στο πρόγραμμα. Οι σωστές συνήθειες ωστόσο πρέπει να καθιερωθούν από την αρχή.
• Φροντίστε το γιογιό να είναι πάντα στην ίδια θέση. Μπορείτε αν θέλετε να το μεταφέρετε στο μπάνιο. Το παιδί βέβαια πρέπει να ξέρει ακριβώς πού είναι το γιογιό για να το αναζητήσει. Μην το κρύβετε ή του αλλάζετε θέση όταν έρχονται επισκέπτες.
• Δοκιμάστε το παιδικό κάθισμα τουαλέτας. Αν το παιδί μέχρι αυτήν την εβδομάδα τα έχει πάει καλά στη χρήση του γιογιό, μπορείτε να δοκιμάστε το παιδικό κάθισμα που προσαρμόζεται στην τουαλέτα ενηλίκων. Μην πιέζετε όμως το παιδί να το χρησιμοποιήσει αν δεν θέλει.
• Βοηθήστε το να καταλάβει ότι θέλει να πάει τουαλέτα πριν φτάσει στο παραπέντε. Υπενθυμίστε ή επισκεφθείτε μαζί την τουαλέτα.
• Καθιερώστε τη συνήθεια να χρησιμοποιεί την τουαλέτα λίγο πριν φύγετε. Στην ουσία, όσο περνάει ο καιρός, μπορείτε να συμπληρώνετε όλο και περισσότερους κανόνες σε σχέση με τη χρήση της τουαλέτας.
• Κρατήστε θετική στάση σε περίπτωση ατυχημάτων. Ακόμα και μετά από μήνες τα ατυχήματα είναι μέσα στο πρόγραμμα, αφού καθώς παίζει συχνά ξεχνιέται. Στις περιπτώσεις αυτές δείξτε κατανόηση χωρίς να το μαλώνετε ή να το τιμωρείτε.
• Διδάξτε την αυτονομία. Δείξτε του πώς να κατεβάζει μόνο του τα ρούχα. Αν και για αρκετό καιρό ακόμα θα χρειάζεται τη βοήθειά σας, πρέπει να ενθαρρύνετε παράλληλα και την αυτονομία του.
• Μείνετε πιστοί στο νέο πρόγραμμα. Αν η εκπαίδευση έχει ξεκινήσει πριν τις διακοπές, μην πισωγυρίσετε επιστρέφοντας στην πάνα την περίοδο των διακοπών. Δεχτείτε ότι οι φετινές διακοπές θα είναι λίγο πιο δύσκολες, καθώς το γιογιό πρέπει να σας συνοδεύει παντού.
• Μη βγάλετε ακόμα την πάνα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Να θυμάστε ότι συνήθως χρειάζονται αρκετοί μήνες πριν το παιδί απεξαρτηθεί από την πάνα κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Μην επιμένετε!
Αν το παιδί μετά από δύο εβδομάδες εντατικής εκπαίδευσης αρνείται να χρησιμοποιήσει το γιογιό και αντιδρά έντονα, πρέπει να εγκαταλείψετε την προσπάθεια και να ξαναεπιχειρήσετε πάλι το όλο εγχείρημα σε μερικούς μήνες.
Δεν είναι τώρα η κατάλληλη στιγμή για την εκπαίδευση τουαλέτας αν…
…οι διακοπές σας είναι ολιγοήμερες, γιατί η διαδικασία εκπαίδευσης σε συνδυασμό με την αλλαγή περιβάλλοντος μπορεί να το αγχώσουν.
… το παιδί έχει βιώσει μια σημαντική αλλαγή, π.χ. μετακόμιση, γέννηση μωρού.
…περνάει έντονη φάση αρνητισμού, δηλαδή σε ό,τι του λέτε απαντά με ένα ξερό «όχι».
Καλές συνήθειες από νωρίς
Εξηγήστε στο παιδί σας ότι πρέπει να πλένουμε τα χέρια μετά τη χρήση τουαλέτας και δείξτε του πώς να σκουπίζεται με το σωστό τρόπο. Φροντίστε ωστόσο το περιβάλλον να είναι φιλικό, δηλαδή να υπάρχει υποπόδιο για να φτάνει στο νεροχύτη, η πετσέτα να είναι χαμηλά, το σαπούνι και το χαρτί υγείας να είναι ειδικά για παιδιά.
Εβδομάδα 1η
Η εβδομάδα αυτή ισοδυναμεί με μια σύντομη περίοδο προετοιμασίας, γιατί είναι δύσκολο για το παιδί να καταλάβει τι ακριβώς πρέπει να κάνει αφού μέχρι τώρα έχει μάθει να χρησιμοποιεί την πάνα σαν τουαλέτα.
• Βεβαιωθείτε ότι είναι έτοιμο. Θα το καταλάβετε αν η πάνα μένει στεγνή για περισσότερο από δύο ώρες, αν το παιδί έχει τακτές κενώσεις, νιώθει άβολα όταν είναι λερωμένη η πάνα του και θέλει να το αλλάξετε. Επίσης πρέπει να είναι αρκετά ώριμο ώστε να μπορεί να ακολουθήσει απλές οδηγίες και να εκφραστεί με λέξεις.
• Αφήστε το παιδί να σας βλέπει κάθε φορά που χρησιμοποιείτε την τουαλέτα. Είναι σημαντικό αυτό να γίνει αρκετές μέρες πριν ξεκινήσει η εκπαίδευση στο γιογιό. Πολλές φορές βοηθάει να γίνει η ταύτιση ανάλογα με το φύλο του παιδιού. Δηλαδή η μαμά να πηγαίνει στην τουαλέτα με το κοριτσάκι και ο μπαμπάς με το αγοράκι.
• Μιλήστε του για τα μέλη της περιγεννητικής περιοχής. Διδάξτε του να χρησιμοποιεί τις λέξεις για τα μέλη αυτά με φυσικό τρόπο όπως όταν μιλάει π.χ. για το πόδι ή το χέρι του.
• Επιλέξτε να ξεκινήσετε μία εβδομάδα που δεν θα έχετε πολλές υποχρεώσεις. Να θυμάστε ότι χρειάζεται να είστε χαλαρή και να αφιερώσετε αρκετό χρόνο στην εκπαίδευση τουαλέτας.
• Πηγαίνετε μαζί στο κατάστημα κι αφήστε το μικρό σας να διαλέξει το γιογιό που του αρέσει περισσότερο. Υπάρχουν πολλά είδη που μπορεί να του εξάψουν το ενδιαφέρον.
• Βεβαιωθείτε ότι το γιογιό είναι στέρεο και ότι τα πόδια του παιδιού πατούν καλά στο πάτωμα όταν κάθεται. Σε πρώτη φάση πρέπει να αποφύγετε να πάρετε ειδικό κάθισμα για τη λεκάνη της τουαλέτας, καθώς πολλά παιδιά αισθάνονται ανασφάλεια όταν τα πόδια τους δεν πατούν κάτω.
• Προτρέψετε το παιδί να χρησιμοποιεί το γιογιό στο σπίτι σαν καρέκλα για να κάθεται. Αυτό πρέπει να γίνεται πολλές φορές μέσα στη μέρα, είτε φοράει πάνα είτε όχι.
• Σε αυτήν τη φάση μπορείτε αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε μία κούκλα. Στο εμπόριο υπάρχουν κούκλες που μιμούνται τη διαδικασία. Μπορείτε να ταΐσετε μαζί με το παιδί την κούκλα με το γεμάτο με νερό μπουκάλι και μετά να την αφήσετε να αδειάσει το περιεχόμενο στο γιογιό σε μια πιστή αναπαράσταση του τι πρέπει να κάνει το παιδί.
Εβδομάδα 2η
Μερικά παιδιά συνηθίζουν στη χρήση του γιογιό μέσα σε δύο εβδομάδες, ενώ άλλα μπορεί να χρειαστούν μήνες. Να θυμάστε ότι είναι σημαντικό να υποδεχτείτε με ενθουσιασμό την πρώτη φορά που το μικρό σας τα καταφέρνει.
• Σηκώστε χαλιά και τάπητες. Φροντίστε επίσης να έχετε άμεση πρόσβαση σε όλα τα σύνεργα καθαρισμού. Το σημαντικότερο είναι να είστε προετοιμασμένη ότι για κάποιο διάστημα θα υπάρχουν… ατυχήματα.
• Φροντίστε να έχετε άμεση πρόσβαση στο γιογιό. Δεν χρειάζεται να βρίσκεται μονίμως μέσα στο μπάνιο, αλλά μπορεί να σας… συνοδεύει όπου βρίσκεται το παιδί, π.χ στο σαλόνι, στη βεράντα, στον κήπο, παντού.
• Βγάλτε την πάνα και αφήστε το παιδί χωρίς με όσο το δυνατόν λιγότερο ρούχα. Να θυμάστε ότι κάποια παιδιά δεν τα πάνε καλά με την ενδιάμεση φάση (δηλαδή να φορούν πάνα ενώ χρησιμοποιούν το γιογιό) και δεν τα καταφέρνουν παρά μόνο αν βγάλουν για πάντα την πάνα.
• Αποφασίστε ποιες ακριβώς λέξεις θα χρησιμοποιείτε. Εκφράσεις δηλαδή που θα συνδέονται με το θέμα τουαλέτα, όπως π.χ. θέλεις τσίσα ή θέλεις να κάτσεις στο γιογιό;
• Μην το πιέζετε να χρησιμοποιήσει το γιογιό. Αν και μπορείτε να παροτρύνετε το παιδί να κάθεται γυμνούλι στο γιογιό του (το οποίο τελικά δεν αποκλείεται και να χρησιμοποιήσει) δεν πρέπει να το πιέζετε να το χρησιμοποιήσει ή να το βάζετε με το ζόρι να καθίσει σε αυτό.
• Μην κάνετε απότομες κινήσεις. Μην αρπάζετε το παιδί βάζοντας το στο γιογιό την ώρα που το βλέπετε να λερώνεται. Κάτι τέτοιο μπορεί να το τρομάξει. Μπορείτε να βάλετε το γιογιό από κάτω ή να αφήσετε το παιδί να λερωθεί και μόλις τελειώσει να το βάλετε να κάτσει στο γιογιό.
• Βοηθήστε το παιδί να κάνει συνδέσεις. Κάθε φορά που λερώνεται, επαναλάβετε ξανά και ξανά χρησιμοποιώντας τις ίδιες λέξεις και δείχνοντας το γιογιό έτσι ώστε το παιδί να κάνει τις σωστές συνδέσεις.
• Δώστε του ιδιαίτερη προσοχή και επιβράβευση όταν καταφέρει να χρησιμοποιήσει το γιογιό. Χρησιμοποιήστε λέξεις όπως «μπράβο» ή «τα κατάφερες!» Αποφύγετε όμως εκφράσεις όπως «τώρα μεγάλωσες», γιατί κάποια παιδιά μπορεί να κάνουν πισωγύρισμα όταν βλέπουν ότι τα μικρότερα αδέρφια τους κερδίζουν μεγαλύτερη προσοχή.
• Σε κάθε ατύχημα διατηρήστε την ψυχραιμία σας. Αποφύγετε λέξεις όπως «πάλι λερώθηκες» ή πω πω τι έκανες». Επίσης δεν πρέπει να διακωμωδείτε την κατάσταση. Καθαρίστε και στη συνέχεια αλλάξτε το παιδί επαναλαμβάνοντας με ήρεμο τρόπο τι πρέπει να κάνει την επόμενη φορά.
• Κρατήστε σημειώσεις. Σημειώσετε δηλαδή ποιες χρονικές στιγμές μέσα στη μέρα το παιδί χρειάζεται να πάει στο γιογιό ή έχει κένωση. Έτσι θα φτιάξετε ένα στοιχειώδες πρόγραμμα τουαλέτας το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την επόμενη εβδομάδα.
Εβδομάδα 3η
Είπαμε, τα ατυχήματα είναι μέσα στο πρόγραμμα. Να είστε λοιπόν προετοιμασμένοι και να μη χάνετε την υπομονή σας! Το παιδί πρέπει να αρχίσει να καταλαβαίνει πότε χρειάζεται να χρησιμοποιήσει το γιογιό και να εκφράζει εγκαίρως την ανάγκη του. Βοηθήστε το να μάθει να καταλαβαίνει τα σημάδια.
• Κάντε τη φάση της εκπαίδευσης να μοιάζει με παιχνίδι. Φτιάξτε έναν πίνακα επιβράβευσης στον οποίο θα κολλάτε ένα αυτοκόλλητο κάθε φορά που το παιδί τα καταφέρνει. Μπορείτε να συμφωνήσετε ώστε να παίρνει μια ανταμοιβή κάθε φορά που κερδίζει τρία αστέρια. π.χ. βόλτα στο πάρκο, ένα παιχνίδι ή οτιδήποτε πιστεύετε ότι του αρέσει.
• Καθιερώστε κάποιες συνήθειες, όπως π.χ. να παροτρύνετε το παιδί να χρησιμοποιεί την τουαλέτα αμέσως μόλις ξυπνήσει το πρωί και πριν κοιμηθεί το βράδυ εφαρμόζοντας μια στοιχειώδη ρουτίνα.
• Βάλτε ένα σχετικό πρόγραμμα στη χρήση του γιογιό. Χρησιμοποιώντας τις σημειώσεις της προηγούμενης εβδομάδας, θα έχετε διαπιστώσει κάθε πότε το παιδί σας έχει ανάγκη να επισκέπτεται το γιογιό (π.χ. λίγο μετά το μεσημεριανό γεύμα ή μετά την επίσκεψη στις κούνιες). Σε γενικές γραμμές πάντως ένα μικρό παιδί χρησιμοποιεί το γιογιό περίπου κάθε 2-3 ώρες.
• Αναγνωρίστε τα σημάδια. Πρέπει να υπενθυμίσετε ή να παροτρύνετε το παιδί να χρησιμοποιήσει το γιογιό αν το βλέπετε να σταυρώνει τα πόδια, να κρατά με τα χέρια του την περιγεννητική περιοχή, να αποσύρεται σε ήσυχο μέρος, να σταματά να παίζει ή αν βλέπετε ότι σφίγγεται.
• Χρησιμοποιείτε τους σωστούς κωδικούς. Μέχρι τώρα θα έχετε καταλήξει σε συγκεκριμένες εκφράσεις για την… επίμαχη στιγμή. Εξηγήστε στο παιδί τι πρέπει να σας λέει όταν είστε έξω από το σπίτι, π.χ. «μαμά τσίσα», και ότι αυτό πρέπει να το κάνει χωρίς ντροπές ακόμα κι αν είναι άλλοι μπροστά.
• Ανταποκριθείτε όσο το δυνατόν πιο σύντομα όταν το παιδί εκφράσει την ανάγκη του. Να θυμάστε ότι δεν θα σας το πει παρά μόνο την τελευταία στιγμή, δηλαδή όταν δεν θα μπορεί να κρατηθεί άλλο. Γι’ αυτό πρέπει να ενεργήσετε άμεσα.
• Φοράτε του πάντα ρούχα που μπαίνουν και βγαίνουν γρήγορα, π.χ. παντελονάκια με λάστιχο ή κοντά φορεματάκια για να μην καθυστερείτε όταν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει το γιογιό. Αποφύγετε οπωσδήποτε ρούχα με κουμπιά, φερμουάρ, τιράντες και οτιδήποτε μπορεί να αποδειχθεί χρονοβόρο.
• Οπλιστείτε με υπομονή. Πολλές φορές το παιδί μπορεί να σας πει ότι θέλει να πάει τουαλέτα και μόλις φτάνετε εκεί να μην κάνει τίποτα (κάτι το οποίο μπορεί να συμβεί ιδιαίτερα αν είστε σε ξένο περιβάλλον). Μην το αγχώνετε ή το πιέζετε.
• Έχετε πάντα μαζί σας μωρομάντιλα και μια αλλαξιά ρούχα. Να θυμάστε ότι μερικά παιδιά δεν αισθάνονται άνετα να κάνουν την ανάγκη τους στο χώμα, στο δρόμο ή σε ξένες τουαλέτες.
• Δείξτε κατανόηση και διακριτικότητα. Αν λερωθεί μπροστά σε άλλους, αποσυρθείτε με το παιδί σε ένα ήσυχο δωμάτιο για να το αλλάξετε και καθησυχάστε το, αποφεύγοντας τα σχόλια μπροστά στους άλλους.
Εβδομάδα 4η
Τα πισωγυρίσματα και τα ατυχήματα είναι μέσα στο πρόγραμμα. Οι σωστές συνήθειες ωστόσο πρέπει να καθιερωθούν από την αρχή.
• Φροντίστε το γιογιό να είναι πάντα στην ίδια θέση. Μπορείτε αν θέλετε να το μεταφέρετε στο μπάνιο. Το παιδί βέβαια πρέπει να ξέρει ακριβώς πού είναι το γιογιό για να το αναζητήσει. Μην το κρύβετε ή του αλλάζετε θέση όταν έρχονται επισκέπτες.
• Δοκιμάστε το παιδικό κάθισμα τουαλέτας. Αν το παιδί μέχρι αυτήν την εβδομάδα τα έχει πάει καλά στη χρήση του γιογιό, μπορείτε να δοκιμάστε το παιδικό κάθισμα που προσαρμόζεται στην τουαλέτα ενηλίκων. Μην πιέζετε όμως το παιδί να το χρησιμοποιήσει αν δεν θέλει.
• Βοηθήστε το να καταλάβει ότι θέλει να πάει τουαλέτα πριν φτάσει στο παραπέντε. Υπενθυμίστε ή επισκεφθείτε μαζί την τουαλέτα.
• Καθιερώστε τη συνήθεια να χρησιμοποιεί την τουαλέτα λίγο πριν φύγετε. Στην ουσία, όσο περνάει ο καιρός, μπορείτε να συμπληρώνετε όλο και περισσότερους κανόνες σε σχέση με τη χρήση της τουαλέτας.
• Κρατήστε θετική στάση σε περίπτωση ατυχημάτων. Ακόμα και μετά από μήνες τα ατυχήματα είναι μέσα στο πρόγραμμα, αφού καθώς παίζει συχνά ξεχνιέται. Στις περιπτώσεις αυτές δείξτε κατανόηση χωρίς να το μαλώνετε ή να το τιμωρείτε.
• Διδάξτε την αυτονομία. Δείξτε του πώς να κατεβάζει μόνο του τα ρούχα. Αν και για αρκετό καιρό ακόμα θα χρειάζεται τη βοήθειά σας, πρέπει να ενθαρρύνετε παράλληλα και την αυτονομία του.
• Μείνετε πιστοί στο νέο πρόγραμμα. Αν η εκπαίδευση έχει ξεκινήσει πριν τις διακοπές, μην πισωγυρίσετε επιστρέφοντας στην πάνα την περίοδο των διακοπών. Δεχτείτε ότι οι φετινές διακοπές θα είναι λίγο πιο δύσκολες, καθώς το γιογιό πρέπει να σας συνοδεύει παντού.
• Μη βγάλετε ακόμα την πάνα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Να θυμάστε ότι συνήθως χρειάζονται αρκετοί μήνες πριν το παιδί απεξαρτηθεί από την πάνα κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Μην επιμένετε!
Αν το παιδί μετά από δύο εβδομάδες εντατικής εκπαίδευσης αρνείται να χρησιμοποιήσει το γιογιό και αντιδρά έντονα, πρέπει να εγκαταλείψετε την προσπάθεια και να ξαναεπιχειρήσετε πάλι το όλο εγχείρημα σε μερικούς μήνες.
Δεν είναι τώρα η κατάλληλη στιγμή για την εκπαίδευση τουαλέτας αν…
…οι διακοπές σας είναι ολιγοήμερες, γιατί η διαδικασία εκπαίδευσης σε συνδυασμό με την αλλαγή περιβάλλοντος μπορεί να το αγχώσουν.
… το παιδί έχει βιώσει μια σημαντική αλλαγή, π.χ. μετακόμιση, γέννηση μωρού.
…περνάει έντονη φάση αρνητισμού, δηλαδή σε ό,τι του λέτε απαντά με ένα ξερό «όχι».
Καλές συνήθειες από νωρίς
Εξηγήστε στο παιδί σας ότι πρέπει να πλένουμε τα χέρια μετά τη χρήση τουαλέτας και δείξτε του πώς να σκουπίζεται με το σωστό τρόπο. Φροντίστε ωστόσο το περιβάλλον να είναι φιλικό, δηλαδή να υπάρχει υποπόδιο για να φτάνει στο νεροχύτη, η πετσέτα να είναι χαμηλά, το σαπούνι και το χαρτί υγείας να είναι ειδικά για παιδιά.
