Κάνε πιο κοινωνικό το παιδί σου!

Έχεις παρατηρήσει ότι το παιδάκι σου στο νηπιαγωγείο δεν είναι τόσο κοινωνικό και δεν θέλει να πηγαίνει σε πάρτι ή να κάνει παρέες; Η ψυχολόγος Χρυσούλα Μαυράκη σου εξηγεί γιατί συμβαίνει αυτό και τι να κάνεις για να το αντιμετωπίσεις!

 

Είναι πολύ συνηθισμένο τα παιδάκια στην ηλικία πριν από το σχολείο να είναι μαζεμένα και συνεσταλμένα και αυτό είναι ορατό είτε στα πάρτι όπου τα προσκαλούν είτε σε άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις, αλλά και στο νηπιαγωγείο.

 

Ας σκεφτούμε ότι το νηπιαγωγείο είναι η πρώτη επίσημη έξοδος του παιδιού στην κοινωνία. Είναι το πρώτο σχολείο στο οποίο πηγαίνει το παιδί και όπου ζει με συμμαθητές, με κανόνες, με έναν ενήλικα ο οποίος ζητά πράγματα και αξιολογεί την συμμετοχή και την προσπάθεια.

Οπότε ένα συνεσταλμένο παιδί δυσκολεύεται και μένει ντροπαλό στην άκρη, δεν διεκδικεί, δεν κάνει την παρουσία του αισθητή, δεν παίζει πολλές φορές σε ομαδικά παιχνίδια δείχνοντας ότι δυσκολεύεται.

 

Πως θα βοηθήσουμε το παιδί μας να γίνει πιο κοινωνικό;

 

Εφόσον ο εκπαιδευτικός μας ενημερώσει ή από μόνοι μας αντιληφθούμε ότι το παιδί μας ανήκει σε αυτά τα συνεσταλμένα πρέπει να το βοηθήσουμε και εμείς οι ίδιοι αλλά και σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό για να μπορέσει να γίνει πιο κοινωνικό.

 

Από τι παιδιά αποτελείται η παρέα του;

Καταρχήν στο σχολείο θα ωφελούσε εάν καθόταν σε μια παρεούλα παιδιών τα οποία να μην είναι ούτε τα ίδια συνεσταλμένα ούτε πολύ ζωηρά και ίσως και επιθετικά. Γιατί τότε θα αισθανόταν ακόμα πιο δύσκολα και θα μαζευόταν ακόμα περισσότερο.

Μια μέση κατάσταση βοηθά το παιδί να μπορέσει να αρχίσει να ξανοίγεται με παιδάκια τα οποία δεν είναι τόσο άνετα και ζωντανά ώστε η διαφορά του να φαίνεται ακόμα μεγαλύτερη.

 

Κάλεσε τους φίλους του σπίτι!

Θα πρέπει επίσης να καλούμε παιδάκια στο σπίτι. Καλύτερα συμμαθητές του και μάλιστα από την συγκεκριμένη παρέα με την οποία κάθεται το παιδί στο νηπιαγωγείο και να διαλέγουμε παιδιά με τον ίδιο τρόπο όπως προτείνουμε να διαλέγει η δασκάλα τους συμμαθητές με τους οποίους θα βρίσκεται πιο κοντά το παιδί. Δηλαδή καλούμε στο σπίτι παιδιά τα οποία δεν είναι ούτε εντελώς μαζεμένα αλλά ούτε και πάρα πολύ ζωηρά και άτακτα.

 

Όχι διαταγές!

Κάτι ακόμα που πρέπει να προσέχουμε είναι να μην προτρέπουμε διαρκώς το παιδί “πήγαινε παίξε, μίλα, πήγαινε με τα άλλα παιδάκια” γιατί το ενοχοποιούμε και το κάνουμε να μπλοκάρει ακόμα περισσότερο. Έτσι πιστεύει ότι δεν πληρεί τις προϋποθέσεις που βάζουμε εμείς ως γονείς και άρα μας απογοητεύει και δεν βρίσκεται στο ύψος των προσδοκιών μας άρα μπορεί να χάσει την αγάπη μας και την εκτίμησή μας.

 

Ποιο είναι το λάθος των γονέων;

Βεβαίως οι γονείς για το καλό του παιδιού το προτρέπουν να πάει να παίξει ή να κάνει παρέα με τα άλλα παιδάκια, δυστυχώς όμως έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα.

 

Θα πρέπει απλά να ρωτάμε το παιδί τι θα ήθελε να κάνει. Δηλαδή: “θέλεις να παίξεις με τα άλλα παιδάκια;” Αν το παιδί πει όχι θα του πούμε: “μα είναι κρίμα γιατί γ' αυτόν τον λόγο ήρθαμε, αν δεν θέλεις να παίξεις ίσως θα πρέπει αν φύγουμε.”

 

Έτσι του δείχνουμε ότι δεν είναι υποχρεωτικό μεν να συμμετέχει και να είναι κοινωνικό αλλά ότι το ίδιο χάνει ευκαιρία και εμείς δείχνουμε κατανόηση και δεν είμαστε απαιτητικοί.

Ή θα πρέπει να το ρωτάμε “για ποιο λόγο δεν θέλεις να παίξεις με τα παιδάκια; σε στεναχωρεί κάτι; δυσκολεύεσαι κάπου; ή θέλεις να κάνω εγώ κάτι για να σε βοηθήσω να μπεις στο παιχνίδι;”

 

Βλέποντας το παιδί ότι μας έχει συμμάχους, βλέποντας το παιδί ότι δεν μας απογοητεύει και συνειδητοποιώντας ακόμη ότι ο μόνος χαμένος στην ιστορία είναι ο ίδιος και όχι εμείς ή τα άλλα παιδάκια, υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να αρχίσει να ξανοίγεται και σιγά σιγά να συμμετέχει.

 

Του αρέσει κάποιο άθλημα;

Τέλος αν έχει κάποια ιδιαίτερη προτίμηση σε άθλημα ή σε δραστηριότητα και μάλιστα ομαδική θα πρέπει να το εντάξετε διαλέγοντας πάντα ο συναθλητής ή ο συμπαίχτης να είναι ένα παιδάκι αρκετά δυνατό ώστε να μην χρειάζεται να κάνει υπερβολές ή να μένει εκείνο κλεισμένο και συνεσταλμένο.

Αυτό θα βοηθήσει το παιδάκι σας να το ακολουθήσει και να ενταχθεί μέσα στην ομάδα, να χαρεί την παρέα και να πάψει να είναι στην άκρη της τάξης ή στην άκρη του πάρτι.

 

Εξηγήστε στη νηπιαγωγό ότι ακολουθείτε αυτή την διαδικασία για να μπορέσει και η ίδια να κάνει το ίδιο στο σχολείο και το παιδάκι να γίνει κοινωνικότερο κάτι που θα του είναι απαραίτητο όταν θα πάει στο δημοτικό.

Λέμε πάντα «Ευχαριστώ»

Ανησυχείτε για το πώς θα αντιδράσει το παιδί σας αν, ανοίγοντας το πακέτο που του έφερε η γιαγιά, δει ένα ζευγάρι πιτζαμούλες αντί για το ηλεκτρονικό παιχνίδι που περίμενε; Το πώς αντιδρούν τα παιδιά στη θέα ενός δώρου που δεν τους αρέσει, έχει να κάνει με το πόσο τους έχουμε εξηγήσει τη σημασία που έχει να σ' αγαπάει κάποιος και γι' αυτό να σου κάνει ένα δώρο και όχι τι δώρο είναι αυτό. Κι αυτό απαιτεί εκπαίδευση. Τα παιδιά πρέπει από νωρίς να διδαχτούν το πραγματικό νόημα του δώρου, που είναι η "χειρονομία" και όχι το δώρο αυτό καθεαυτό.
Ίσως έχετε ήδη έρθει σε δύσκολη θέση, όταν το μικρό παιδί σας εξέφρασε με πλήρη ειλικρίνεια μπροστά σ’ αυτόν που του έφερε ένα δώρο, ότι το δώρο αυτό δεν του αρέσει καθόλου. Για να μην νιώθετε άσχημα, σας ενημερώνω ότι δεν είστε οι μόνοι. Πολλοί γονείς έχουν έρθει σ’ αυτή τη δυσάρεστη θέση. Αν υπάρχει ακόμα για εσάς λίγος χρόνος, ας δούμε κάποιες συμβουλές για το πώς πρέπει να συμβουλέψετε τα μικρά σας, ώστε να συμπεριφερθούν με όμορφο τρόπο, στις γιαγιάδες, νονές, θείους και φίλους που φέτος θα τους προσφέρουν ένα δώρο.

Διδάξτε του καλούς τρόπους από νωρίς
Μια καλή εκπαίδευση είναι να το μάθετε να φτιάχνει μια ζωγραφιά ή μια κάρτα για αυτόν που περιμένετε να έρθει και να του φέρει το πρωτοχρονιάτικο δώρο του. Αν του εξηγήσετε ότι πρέπει να φτιάξει μια ευχαριστήρια κάρτα για να την έχει έτοιμη πχ για τη γιαγιά του που θα έρθει να του φέρει το δώρο του, θα πρέπει να του εξηγήσετε συγχρόνως, ότι αυτή η κάρτα συμβολίζει ένα «ευχαριστώ που μου έφερες δώρο» κι όχι «ευχαριστώ που μου έφερες ένα δώρο που το ήθελα». Όσο θα την ετοιμάζει, μπορείτε να συζητήσετε για το πώς αισθάνεται κάποιος όταν του δίνουν ένα δώρο, πόσο σημαντικό είναι κάποιος να σε σκέφτεται, να ξοδεύει χρήματα και χρόνο για σένα και πόσο ευγνώμονες πρέπει να είμαστε εμείς γι’ αυτό.

Θέστε καθαρούς στόχους
Το ότι το παιδί σας δεν φέρεται με ευγένεια όταν του δίνουν ένα δώρο που δεν του αρέσει, δεν σημαίνει ότι είναι κακό ή κακομαθημένο. Απλά τα μικρά παιδιά δεν έχουν την κοινωνική παιδεία για να πουν ένα ευγενικό «ευχαριστώ», ακόμα κι αν δεν το πολύ-εννοούν.  Μια καλή ιδέα είναι να γίνετε το παράδειγμα προς μίμηση ευχαριστώντας εσείς το παιδί σας κάθε φορά που κάνει κάτι για εσάς. Επίσης μάθετέ το να αγκαλιάζει και να ευχαριστεί αυτόν που του έφερε ένα δώρο αμέσως μόλις του δώσει το πακέτο και πριν το ανοίξει.

Βάλτε φρένο στο άνοιγμα των δώρων
Σίγουρα έχετε δει το παιδί σας ή κάποιο άλλο παιδί, να κάθεται ανάμεσα σε μια στοίβα από δώρα (από τον Αϊ Βασίλη, τη γιαγιά, την νονά, τη θεία κτλ), να σκίζει το χαρτί του περιτυλίγματος με πραγματική λύσσα, και πριν καλά καλά προλάβει να δει τι περιέχει το δώρο να ορμάει στο επόμενο πακέτο. Αντί να αφήσετε το παιδί ανάμεσα σε ένα βουνό από πακέτα είναι καλύτερο να ορίσετε εσείς το ρυθμό, δίνοντάς του ένα πακέτο κάθε φορά που έχει ανοίξει το προηγούμενο, έχει δει τι είναι το δώρο και έχει ευχαριστήσει αυτόν που του το έφερε.

Εξηγήστε τις συνέπειες
Συζητήστε με το παιδί σας πόσο άσχημα θα νιώσει η γιαγιά και πόσο θα την στεναχωρηθεί αν της πει «Δεν μ’ αρέσει αυτό που μου έφερες». Φυσικά δεν πρέπει να λέμε ψέματα, σωστό αυτό, αλλά υπάρχουν ουδέτεροι τρόποι να πούμε «ευχαριστώ» και να μην προσβάλλουμε και στενοχωρούμε αυτόν που μας έφερε κάτι που δεν μας αρέσει. Ίσως θα είναι δύσκολο να καταλάβει και να εκτιμήσει την χειρονομία του δώρου στην αρχή, αλλά ωριμάζοντας θα μάθει να το εκτιμά κι αυτό σιγά σιγά.

Όταν το παιδί απομακρύνει το ζευγάρι

Ένα μωρό, εκτός από ευτυχία, φέρνει μαζί του πολλή κούραση, νεύρα και καβγάδες ανάμεσα στο ζευγάρι.
Είναι μια ακόμα δύσκολη φάση, αλλά με υπομονή και σωστό χειρισμό θα καταφέρετε να την ξεπεράσετε.

Η Νικόλ είναι 34 χρονών και ο Γιάννης 36 έχουν αποκτήσει ένα κοριτσάκι που σήμερα είναι 4 μηνών. Γνωρίζονται από φοιτητές, και συνειδητά προχώρησαν στην απόκτηση του μωρού τους. Ενώ η σχέση τους ήταν πολύ καλή, τους τελευταίους μήνες έχουν απομακρυνθεί, δεν υπάρχει χρόνος για τους δυο τους. Όλη την ημέρα η Νικόλ ασχολείται με το μωρό και όταν είναι και ο Γιάννης τρέχει και ο ίδιος να κάνει κάποιες δουλειές, να κάνουν μπάνιο  μαζί το μωρό ή να το κρατήσει αυτός ώστε η Νικόλ να ξεκουραστεί. Η κούραση τους είναι μεγάλη και, όταν έχουν λίγο χρόνο, η προτεραιότητά τους είναι να κοιμηθούν. «Πού καιρός για μας», λέει η Νικόλ. «Είμαστε όμως χαρούμενοι με το μωρό μας», λένε με ένα στόμα. Κι αυτό είναι η μια πλευρά. Η άλλη αφορά τη σχέση τους, που -όπως συμβαίνει συχνά στα ζευγάρια όταν αποκτούν παιδί- μπορεί να αρχίσει να εμφανίζει σημάδια φθοράς και έλλειψης φροντίδας. Η ψυχολόγος κ. Αλεξάνδρα Καππάτου λύνει όλες τις απορίες μας για το πώς δημιουργούνται τα προβλήματα και μας δίνει πολύτιμες συμβουλές για να τα αντιμετωπίσουμε ή και να τα προλάβουμε!

Μια παλιά ρήση λέει πως «το παιδί ενώνει περισσότερο το ζευγάρι». Γιατί οι έρευνες αποδεικνύουν το αντίθετο;

Πράγματι για χρόνια τα ζευγάρια πίστευαν ότι ο ερχομός ενός παιδιού θα τους ενώσει, θα σταθεροποιήσει τη σχέση τους, θα δώσει νέα πνοή  και θα αποκαταστήσει τυχόν προβλήματα επικοινωνίας. Είναι μια μέθοδος που παραδοσιακά ακολουθούσαν -και ακολουθούν σε αρκετές περιπτώσεις και σήμερα- για να καλύψουν τα προβλήματα που υπήρχαν μεταξύ τους, ελπίζοντας ότι με την χαρά που προκαλείται από την άφιξη του παιδιού τους,  ίσως ξεπεραστούν οι δυσκολίες. Υπάρχει ένα ποσοστό ζευγαριών που εκτιμάται περίπου  από 18% έως 30%  που βιώνουν καλύτερη ποιότητα στη σχέση µετά τον ερχοµό του παιδιού. Όμως, αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Ο ερχομός ενός παιδιού εκτός από την αναμφίβολη χαρά στο ζευγάρι, μπορεί να επιφέρει την απομάκρυνση και τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα να διογκωθούν. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους, από την ωριμότητα των δυο συντρόφων, πόσο έτοιμοι είναι να γίνουν γονείς και να περάσουν από το «εγώ» στο «εμείς», την επικοινωνία που έχουν αναπτύξει στη σχέση τους, τα βιώματα που μεταφέρουν από τους δικούς τους γονείς, τις εμπειρίες τους  κλπ.. Είναι γνωστό  ότι ένα βρέφος απαιτεί φροντίδα, συνεχή επαγρύπνηση και ενασχόληση. Είναι πολύ  εύκολο λοιπόν για τη νέα μητέρα να απορροφηθεί από αυτό το ευχάριστο και συγκλονιστικό καθήκον και να παραμελεί άθελά της το σύντροφός της. Ενδεχομένως  ο ίδιος  νιώθει θεατής σε αυτήν την ιδιαίτερη συμβιωτική σχέση μητέρας βρέφους και, σε κάποιες περιπτώσεις  αντί να συμμετέχει αρχίζει να απομακρύνεται. Επιπλέον, οι φρενήρεις ρυθμοί της καθημερινότητας λειτουργούν αποτρεπτικά,  έτσι το ζευγάρι με παιδί δεν αφιερώνει χρόνο για τη σχέση. Με την γέννηση οι γονείς είναι σαν να γυρίζουν ένα διακόπτη, που λέει ότι είμαστε πια γονείς και ο εαυτός μας μπαίνει πίσω. Η νέα μητέρα νιώθει ότι αλλάζει, ότι δεν είναι επιθυμητή από το σύντροφό της, ενώ άνδρας, νιώθοντας  ότι έχει μεγαλύτερες ευθύνες να κλείνεται στον εαυτό του. Αν μάλιστα προϋπήρχαν προβλήματα στην μεταξύ τους επικοινωνία, ενδεχομένως αναδύονται και κυριαρχούν στη σχέση.

Στη σύγχρονη κοινωνία δεν υπάρχουν οι παραδοσιακοί ρόλοι στην οικογένεια,. Μήπως αυτό είναι και η αιτία του κακού;

Είναι γεγονός ότι οι ρόλοι των φύλων έχουν διαφοροποιηθεί. Σε αυτό συνετέλεσαν η είσοδος της γυναίκας στην ενεργό παραγωγή και η διεκδίκηση του δικαιώματός της για μόρφωση και εργασία, γεγονός που  επέφερε σημαντικές αλλαγές στην οικογένεια. Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στις σχέσεις των δυο φύλων. Σήμερα, όλο και περισσότερα ζευγάρια που αποφασίζουν να γίνουν γονείς, θεωρούν ότι η γέννηση και η φροντίδα ενός παιδιού αλλά και η διαπαιδαγώγησή του, αποτελούν κοινή υπόθεση και ευθύνη.  Πολλοί μπαμπάδες επιθυμούν να έχουν ουσιαστικό και ισότιμο ρόλο στην καθημερινή φροντίδα του παιδιού τους. Αν μάλιστα η σύντροφός τους είναι εργαζόμενη, τίθεται και η αναγκαιότητα του επιμερισμού της φροντίδας του βρέφους. Παρ’ όλες αυτές τις αλλαγές και την οικονομική συνεισφορά της γυναίκας στην οικογένεια, στη καθημερινή πρακτική οι μητέρες παρουσιάζονται επιφορτισμένες με πολλαπλούς ρόλους, το ρόλο της εργαζόμενης, της μητέρας, της συζύγου και της νοικοκυράς. Εξακολουθούν να  φέρουν την κύρια ευθύνη της ανατροφής των παιδιών και συνήθως οι άντρες περιορίζονται σε βοηθητικούς ρόλους όπως δρομολόγια παιδιών, διάβασμα κάποιων μαθημάτων, ορισμένες εργασίες στο σπίτι, ή κυρίως εξωτερικές δουλειές κλπ.  Αυτό δεν καταδεικνύει αντιστροφή του παραδοσιακού ρόλου των δυο φύλων, ωστόσο αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει μια  πιο ενεργή εμπλοκή του πατέρα  σε σχέση με το παρελθόν.

Ποια είναι τα πιο σημαντικά προβλήματα, που παρουσιάζονται συνήθως στις σχέσεις μετά τη γέννηση του μωρού;

Η γέννηση του παιδιού προϋποθέτει δυο γονείς ενωμένους,  που ο ένας θα στηρίζει τον άλλο, που θα έχουν στόχο και κοινό σκοπό την κάλυψη των αναγκών του βρέφους τους, που διαθέτουν την ωριμότητα να  αναδιαρθώσουν τη σχέση τους. Αυτό σημαίνει ότι το ζευγάρι θα περάσει σε μια νέα φάση, κάτι που συχνά επηρεάζει την σχέση τους. Οι εντάσεις, οι διαφωνίες, τα παράπονα, η γκρίνια, το ατέλειωτο κατηγορητήριο και  η έλλειψη ικανοποίησης του ενός από τον άλλο, αποτελούν μέρος της καθημερινότητας κάποιων ζευγαριών που συχνά τους οδηγούν στην απομάκρυνση και στην αποξένωση.  Αν, μάλιστα, προϋπήρχαν δυσκολίες στην επικοινωνία τους, η έλλειψη χρόνου και διάθεσης τις διογκώνει. Συχνά εμπλέκονται και άλλα πρόσωπα όπως οι γονείς του ζευγαριού και αυτό εντείνει τις εντάσεις. Να τονίσουμε, βέβαια, ότι δεν είναι απαραίτητο σε όλα τα ζευγάρια ότι θα υπάρξουν ένταση ή προβλήματα μετά την γέννηση του μωρού τους. Οπωσδήποτε όμως χρειάζεται ένα διάστημα προσαρμογής στο νέο ρόλο, το οποίο  μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες. Εξάλλου ο πρώτος χρόνος της ζωής του παιδιού είναι χρόνος γνωριμίας με τους γονείς του, οι οποίοι μαθαίνουν τις ανάγκες του και προσπαθούν να τις ικανοποιήσουν. Αν οι δυο γονείς έχουν κοινή αποστολή, είναι ενωμένοι και επιδιώκουν να εισπράττουν χαρά και ο ένας από τον άλλο τότε βρίσκονται στο σωστό δρόμο.


Ποια πρέπει να είναι η στάση του πατέρα απέναντι στη σύζυγό του;

Ο ρόλος του πατέρα είναι πάρα πολύ σημαντικός, τόσο κατά το διάστημα της κύησης της συντρόφου του όσο και μετά την γέννηση του παιδιού τους.  Η στήριξή του η ενθάρρυνση, αλλά και η συμμετοχή του στη νέα κατάσταση ενισχύουν το ρόλο του και  δημιουργούν ισορροπία στη σχέση τους. Η περίοδος της κύησης είναι πολύ σημαντική και η «παρουσία»  του επηρεάζει άμεσα τον ψυχισμό της εγκύου και εμμέσως και του εμβρύου. Αυτό πια επιβεβαιώνεται από πολυετείς έρευνες. Η συμβολή του συνεχίζεται  και με τον ερχομό του παιδιού τους στο κόσμο. Η χαρά της απόκτησης του παιδιού τους, που αποτελεί τεράστιο δώρο στη ζωή και των δυο, τους ενώνει και τους φέρνει πιο κοντά. Η έκφραση των συναισθημάτων προς την σύντροφό του, η υποστήριξή του, η κατανόηση της κούρασης της, η προθυμία να βοηθήσει πρακτικά  καθώς  και  η συμπαράσταση, είναι τα ζητούμενα από τις μητέρες.

Ποιος από τους δύο παραπονιέται περισσότερο;

Και οι δυο. Ο άνδρας βλέπει τη σύντροφό του να απομακρύνεται, να μην του δίνει τη σημασία και τη τρυφερότητα που έχει ανάγκη, να μην έχει διάθεση να τον πλησιάσει, ούτε να συζητήσουν. Η ερωτική τους ζωή περιορίζεται λόγω των νέων συνθηκών. Αν ο ίδιος στέκεται παρατηρητής στη σχέση βρέφους – μητέρας, τότε βγάζει τον εαυτό του απέξω και τα παράπονα είναι περισσότερα. Η γυναίκα, από την άλλη, παραπονείται που ο σύντροφός της δεν την καταλαβαίνει, δεν ασχολείται μαζί της, δεν τη στηρίζει, δεν ενδιαφέρεται με τις ανάγκες του βρέφους και δεν της δίνει την προσοχή που έχει ανάγκη σε αυτή την ευαίσθητη περίοδο. Παράλληλα αναρωτιέται αν την βρίσκει ελκυστική τώρα που έγινε μητέρα.

Είναι καλό να συζητούν τις διαφωνίες τους, ζητώντας βοήθεια και από το στενό περιβάλλον, φιλικό ή οικογενειακό;

Μια από τις προκλήσεις της νέας τους, διευρυμένης οικογένειας είναι να διατηρήσουν την συνοχή της σχέσης τους και να γεφυρώσουν τις διαφωνίες που είναι φυσικό να προκύπτουν. Όταν όμως διαπιστώνουν ότι τα προβλήματα τους δεν επιλύονται, είναι πιθανό να αναζητήσουν την γνώμη κάποιου φιλικού τους προσώπου,  το οποίο αναμφίβολα τους αγαπά και θα προτάξει την ενότητα της σχέσης τους. Επειδή, όμως, συχνά καταφεύγουν στους γονείς τους, ίσως η κατάσταση να εμπλέκεται περισσότερο,  γιατί δεν υπάρχει αντικειμενικότητα. Θα πρότεινα σε αυτές τις περιπτώσεις, όπου οι διαφωνίες είναι επαναλαμβανόμενες και οι διαστάσεις των απόψεων οδηγούν σε συγκρούσεις, να αναζητούν την βοήθεια ενός ειδικού επαγγελματία Ψυχικής Υγείας, δηλαδή κάποιου ψυχολόγου ή ψυχιάτρου.

Πόσο αλλάζει η ερωτική ζωή του ζευγαριού μετά τον ερχομό του παιδιού;

Η πίεση, το άγχος, η κούραση, η ευθύνη και η προσπάθεια μπορεί να ατονίσουν -τουλάχιστον τους πρώτους μήνες- το ερωτικό ενδιαφέρον του ενός προς τον άλλο. Όπως επιβεβαιώνεται και από μελέτες, η σεξουαλική ζωή του ζευγαριού μετά την γέννηση του παιδιού τους επηρεάζεται αρνητικά για αρκετά μεγάλο διάστημα. Φυσικά, όλα αυτά εξαρτώνται από την ποιότητα της σχέσης και  το κατά πόσο οι δυο σύντροφοι προσπαθούν να τη διαφυλάξουν.

Μπορεί τα προβλήματα να ξεκινούν από το γεγονός ότι ο ένας γονιός «ζηλεύει» τη σχέση του άλλου με το παιδί;

Αυτό μπορεί να συμβεί, όταν η μητέρα προσκολλάται στο παιδί και βγάζει ουσιαστικά το σύντροφό της  από το πεδίο του ενδιαφέροντός της. Επίσης, ο σύντροφος ενδέχεται να μην αντέχει να βλέπει το μωρό του να μονοπωλεί το ενδιαφέρον της και αντί να κατακτήσει το ρόλο του, να αποσυρθεί. 
Σε περίπτωση που προϋπήρχαν προβλήματα στη σχέση, το μωρό μπορεί να αποτελέσει τη «σωστική λέμβο» για τη μητέρα, η οποία να προσκολληθεί πάνω του με αποτέλεσμα ο σύντροφός της να βιώνει απέραντη μοναξιά και ζήλια. Η μητέρα μπορεί να νιώσει ζήλια, όταν διαπιστώνει ότι το παιδί της δείχνει μεγάλη αδυναμία στο πατέρα του, και να αισθανθεί ανασφάλεια για την επάρκεια του μητρικού της ρόλου.  Μη ξεχνάμε ότι καθένα μέλος του ζευγαριού μεταφέρει τις δικές του εμπειρίες και τα βιώματα όπως έχουν καταγραφεί ασυνείδητα μέσα του από την γονεϊκή του οικογένεια.

Τι μπορούν να κάνουν οι δυο σύντροφοι όταν ο ένας ή και οι δυο νιώθουν ότι  πιέζονται  μετά τη γέννηση του μωρού;

Πολλοί γονείς δεν αντέχουν  τη συνεχή κόπωση , τον περιορισμό της αυτοδιάθεσης και των επιθυμιών τους με συνέπεια να νιώθουν πίεση και εγκλωβισμό. Αν μάλιστα δεν υπάρχει κάποιο πρόσωπο εμπιστοσύνης να αφήσουν για λίγο το μωρό, μπορεί να  νιώθουν ακόμη πιο πιεσμένοι.   Είναι, λοιπόν,  σημαντικό να συζητούν τα συναισθήματά τους και να βρίσκουν εναλλακτικές διεξόδους αποφόρτισης, όπως π.χ. κατόπιν συμφωνίας  να κάνουν κάποιες φορές εναλλάξ κάτι που τους αρέσει (να πάει ο ένας στο γυμναστήριο, ή ο άλλος να συναντήσει ένα φίλο). Αν βρεθεί ένα  άτομο που μπορεί να κρατήσει το μωρό, είναι καλό να ξεκινήσουν μικρές κοινές εξορμήσεις.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι η σχέση έχει ήδη πρόβλημα και ο ερχομός ενός παιδιού μπορεί να την διαλύσει;

Υπάρχουν ενδείξεις, όπως συνεχείς διαφωνίες, προβλήματα στην επικοινωνία, έλλειψη κοινών στόχων, προσκόλληση κάποιου στη γονεϊκή του οικογένεια, αδυναμία διαχείρισης προβλημάτων της καθημερινότητας, απομάκρυνση των δυο συντρόφων κλπ

Μπορεί το ζευγάρι να προετοιμαστεί πριν από τον ερχομό του παιδιού, έτσι ώστε ν’ αντιμετωπίσει λιγότερες δυσκολίες;

Επειδή δεν γεννιέται κανείς γνωρίζοντας τη….συνταγή του τέλειου γονιού, ούτε φοιτά σε σχολή γονέων ώστε να εκπαιδευτεί  για το νέο του ρόλο, γίνεται αντιληπτό ότι το ζευγάρι πρέπει να προετοιμαστεί χωρίς καμιά βοήθεια. Είναι, ωστόσο, σημαντικό να υπάρχουν τα εξής στοιχεία στο ζευγάρι:

•    Η κοινή επιθυμία για την απόκτηση ενός παιδιού

•    Η καλή επικοινωνία και η συνεργασία μεταξύ τους

•    Οι συζητήσεις για τις ευθύνες που θα αναλάβει ο καθένας στη σχέση, αλλά και για τις προσδοκίες που ο ένας έχει από τον άλλο.

•    Ο κοινός τρόπος αντίληψης της διαπαιδαγώγησης ενός παιδιού.

•    Οι κοινές προσπάθειες  για την εξασφάλιση της ποιότητας της σχέσης τους.

Συμβουλές για ισορροπία στη ζωή και στη σχέση σας πριν και μετά το παιδί:

•    Προσδιορίστε τι προσδοκίες σας, και οι δυο σύντροφοι, πριν από τη γέννηση του παιδιού

•    Διατηρείτε ανοικτό κανάλι επικοινωνίας με το σύντροφό σας και φροντίστε να επιλύετε κάθε διαφωνία που προκύπτει στην καθημερινότητα

•    Ενισχύστε τη συντροφικότητα και φροντίστε να βρίσκετε έστω και λίγο χρόνο για τους δυο σας

•    Μοιραστείτε τις ευθύνες της οικογένειας

•    Μάθετε να συνεργάζεστε

•    Διατηρήστε την ερωτική σας ζωή

•    Ασχοληθείτε από κοινού με το παιδί

•    Μην επιτρέπετε την εμπλοκή τρίτων ατόμων στη σχέση σας

Το μοναχοπαίδι

«Ένα παιδί ίσον κανένα», λέει η λαϊκή σοφία. Τα μοναχοπαίδια, λένε, γίνονται, κακομαθημένα, ανώριμα, εγωκεντρικά.

Πολλά ζευγάρια, λοιπόν, με βάση αυτή την άποψη, αποφασίζουν τελικά να αποκτήσουν δεύτερο παιδί, φοβούμενοι τα χειρότερα.

Από την άλλη πλευρά, είναι γεγονός ότι αυξάνεται ολοένα ο αριθμός των ζευγαριών που επιλέγουν συνειδητά να αποκτήσουνε μόνον  ένα παιδί. Τα αίτια σε αυτή την περίπτωση είναι οι οικονομικές δυσκολίες, ο φόβος της ανεργίας, η γενικευμένη ανασφάλεια, η άποψη ότι τα παιδιά στέκονται εμπόδιο στις επαγγελματικές φιλοδοξίες αλλά και η δέσμευση της ελευθερίας των γονιών.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του

Τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι το μοναχοπαίδι παρουσιάζει περισσότερα πλεονεκτήματα παρά κινδύνους. Αυτό, φυσικά, εξαρτάται σημαντικά από την συμπεριφορά των γονιών και τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουν το παιδί τους.  Είναι αναμφισβήτητο ότι το μοναχοπαίδι έχει ιδιαιτερότητες, γιατί από νωρίς συναναστρέφεται αποκλειστικά με ενηλίκους. Δέχεται ποικίλα ερεθίσματα, αναπτύσσει εξαιρετικά την λεκτική του ικανότητα, εκφράζει άνετα τις σκέψεις του και έχει γλαφυρό και έντονα περιγραφικό λόγο. Αποκτά, επιπλέον, μια αξιοσημείωτη άνεση στην επικοινωνία με τους ενηλίκους.

Η έλλειψη  αδερφού ή αδελφής όμως κάνει το παιδί να νιώθει αδύναμο και κατώτερο σε σχέση με τους μεγάλους. Δεν έχει συνένοχο στις «ζαβολιές», για αυτό και ορισμένες φορές αισθάνεται μοναξιά. Επειδή μεγαλώνει χωρίς την αδερφική παρουσία – συνεπώς χωρίς κάποιο συνομήλικο ανταγωνιστή-δυσκολεύεται να μοιραστεί τα πράγματά του και συχνά γίνεται κτητικό. Εξάλλου, συχνά σχηματίζει την εσφαλμένη εντύπωση ότι οι άλλοι είναι υποχρεωμένοι να του προσφέρουν, χωρίς το ίδιο να καταβάλλει την παραμικρή προσπάθεια. Επιδιώκει πάντα να είναι πρώτο, να τραβά την προσοχή των  γύρων του και να επιβεβαιώνεται ή να επιβάλλει τις απόψεις του έχοντας όμως το μόνιμο φόβο της απόρριψης.

Τα μοναχοπαίδια αποδεικνύονται μελετηρά, επιμελή και η σχολική τους φοίτηση είναι κατά κανόνα  ικανοποιητική. Μερικές φορές, όμως, παρατηρείται κάποια αδυναμία ή αδεξιότητα. Σε αυτή την περίπτωση, τα αίτια θα πρέπει να  αναζητηθούν κυρίως στην υπερπροστασία και την εξάρτηση των γονέων από αυτά. Υπάρχουν, λοιπόν, μοναχοπαίδια που δεν έχουν μάθει να λειτουργούν από κοινού με άλλους. Ενώ στο σπίτι είναι οι αρχηγοί ή οι τύραννοι, στις επαφές τους με άλλα παιδιά έχουν δυσκολίες, γιατί τα θέλουν όλα δικά τους, δεν μοιράζονται τα παιχνίδια τους ή είναι δειλά.

Αναμφίβολα, πάντως, το μοναχοπαίδι γνωρίζει την μοναξιά από νωρίς και θέλει να ξεφύγει από αυτήν. Για αυτό, όταν έρχεται σε επαφή με άλλα παιδάκια, επιδιώκει συνήθως την παρέα τους. Η στάση των γονέων σε αυτό το σημείο είναι καθοριστική. Τελικά, ίσως δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι τα μοναχοπαίδια είναι σε χειρότερη ή καλύτερη μοίρα από τα παιδιά που έχουν αδέλφια. Είναι απλώς διαφορετικά και η εξέλιξή τους μπορεί να είναι πολύ θετική, αν βοηθήσει με τον κατάλληλο τρόπο και η οικογένεια.

Τι να επιδιώκετε
• Να φέρνετε το παιδί σε επαφή με άλλα παιδιά, ώστε να αποκτήσει εμπειρίες, να ανακαλύψει τις δυνατότητες του και να γίνει αποδεκτό από την ομάδα των συνομηλίκων του.
• Να το εντάξετε από νωρίς σε κάποια ομάδα προσχολικής εκπαίδευσης, που θα το ωφελήσει πολύπλευρα.
• Να το αφήνετε να αναπτύσσει πρωτοβουλίες. Με αυτό τον τρόπο θα μάθει να  αυτενεργεί αλλά και να συνεργάζεται.
• Να του εμφυσήσετε το αίσθημα της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης. Ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία του.
Τι να αποφεύγετε
• Να μεγαλώνετε  το μοναδικό παιδί σας αποκλειστικά ανάμεσα σε μεγάλους
• Να  του παρέχετε υλικά αγαθά χωρίς μέτρο και λογική.
• Να εξαρτάστε υπερβολικά από αυτό
• Να το επιβαρύνετε με τα δικά σας οράματα, τις φιλοδοξίες αλλά  και τις εντάσεις.